Von wo kömmt dä Usdrock “Kalmeskäu“ eejenslech von?


Leev Lütt,

dat Woht “Kalmeskäu“ es de mieschde Düsseldörper jelööfich. Et steht als Synonym för fottwährend widderholldes domm Jereds, sennloss Jeschwätz on verächtlech als langweelije briede Verzäll. Äwwer von wo kömmt dä Usdrock eejenslech von? Dat dommer jetz kliere. Dat Woht “Kalmeskäu“ besteht us zwee Deele. “Kalmes“ on “Käu“. Nämme mer zoehsch “Kalmes“. Dat es de Düsseldörpsche Versjon von “Kalmus“, wat widderröm en röhrichtahdije Wasserplant es. De latingsche Nom es “calamus“ on de jriechesche Bezeechnung es “kálamos“. Die Plant hät onge e Rhizom. So e fleeschich Sprossesystem. Süht ähnlech us wies beem Ingwer. Dat deht aromatesche ätheresche Öle be‘enhalde. Die wehde villfach jenotzt. För Meddekamente, för Bäder, för Röhkerwerk, för Tee, als Jewöhz, sowies bei de Herstellong von Parföm on Schnaps. Se send och Bestanddeele von veele Marebitter. Bekannt dovon es vör allem dä Kalmes-Bitter. Och en Coca-Cola es en Kalmes-Tenktor dren. Kalmes, och als deutsche Ingwer bezeechnet, es e schmähzlendernd Meddelche bei Zäng- on Mareping. Hä jildet als kräftijend on apptitanräjend.

Wenn mr em alde Düsseldörp angele jeng, zom Beispill röm on töm de Jolzemer Ensel, so befande sech en ufernohe Röhricht natörlech vill Lüsch- on sönstije Wasserplante. Mangs denne och dä bowe beschriewene Kalmes. Angele es en Jedoldssach. Mr bruch vill Ziet, öm e Feschke am Hoke ze krieje. Wat mäht mr en sonn Sittewazjon? Janz enfach. Mr deht dat Nähsliejende. Nömmt sech e Stöck Kalmes on käut dodrop eröm. Domet semmer och schon beem zwedde Deel von “Kalmeskäu“ nämmech beem “Käu“. Dat kömmt werklech von “käue“. Wie äwwer kütt dat Käue von Kalmes zor bowe anjeföhde Bedüdong? Müller-Schlössers Hännes säht dozo “De Kalmeswohz wohd beem Käue emmer decker em Mull. Wemmer dann sproch, wor mr schwier ze verstonn. Et höhden sech an wies sennloss onverständlech Jeschwätz.“ Dat wohd dodörch noch verstärkt, dat sech Angeler jähn on oft widderholle. Usserdäm kann Kalmeskäue stemmongsophellend sinn on bei höhderer Dosis sojah leechte Hallezinazjone verursache. Verantwohtslech doför send die em Kalmes enthaldene meskalinahdije Asarone, denne zodäm noch aphrodeseerende Eejeschafte zojeschriewe wehde. Wesseschaffslech es dat äwwer nit jesechert.

Wenn de Dude zom hochdeutsche Woht “Kalmäuser“ (Düsseldörpsch “Kalmüser“ schrifft, dat sei “jemand, der seinen Gedanken nachhängt und zurückgezogen lebt“ on dann dobeiföcht “Herkunft ungeklärt“, esset nit uszeschleeße, dat domet ne “Kalmeskäuer“ jemeent es. Weil, sonne kalmeskäuende Angeler deht automatesch sinn Jedanke nohhänge. Doför bruch hä och kinne zwedde dobei. On dat widderöm föhden dozo, dat Kalmüser zom Synonym jewohde es för ne “en sech jekiehrde Minsch“ (Rheinesch Wöhderboch). Vollständichkeetshalwer sei noch erwähnt, dat “Kalmüser“ ehschmols 1571 em Wöhderboch von Roths Simon opjeföhrt wöhd. Och hä föhrt dat Woht op de Kalmesplant zoröck. Anjejowene Bedüdong do: “Jeliehrde Stowehocker“. So, domet hädden mer dat och jekliert.

Nix för onjot. Bes demnähst.
Üere
Charle-Manes
 
Kalmeskäu